Xhahid Bushati                                                        

Fat, po cili fat?..

                                                                      -opinion-

           

Ben Blushi është i vetmi njeri që i ulur në karrigën e Parlamentit shqiptar, manifeston dukshëm dy zeje të çmueshme: të deputetit dhe të shkrimtarit. Fatlumësi, apo?.. Se në ç’raporte janë ato, cila ka përparësi dhe në cilën kohë apo situatë shfaqet njëra apo tjetra, a të dy njëherësh; është e drejta dhe vetëm e drejta legjitime e Ben Blushit, e koncepteve, ndjesive dhe filozofisë së tij. Kjo e fundit mbart: prekje të saktë të realitetit, ballafaqim, optimizëm dhe udhëtim të vështirë në një mision të vështirë… E pritshme kjo…, ndryshe nga të tjerët, ai me të vërtetën dhe vetëm me të vërtetën (shpesh në kohë dhe në hapësirë) ka ndërtuar një komunikim realist, bashkëkohor, vizionar dhe të admirueshëm. Komunikim, që në pikëpamje të artit gojor por edhe të tekstit e metatekstit shënjon gjurmë. E gjurmë do të thotë histori. E histori do të thotë: përjetësim, mençuri, burrëri, daljezot, mospasje frikë, respekt e njerzillëk.

Ben Blushi, edhe pse me këto dije dhe me këtë kulturë, mbetet më i përgojuari, më i sulmuari, më ‘tradhtari’, më “kokëforti”, më bukëshkelësi, më kundrarrjedhësi, më… Ndaj, dhe mbetet shpesh  “i përlyer” e i papëlqyer… Kaq i papëlqyer, sa duan t’ia heqin edhe zërin origjinal, duan ta tjetërsojnë, t’i hedhin baltë dhe në fund edhe ta shesin, dhe në fund edhe ta fundosin… Kështu që disave, që frikësohen nga “furtuna Blushi” u mbetet qejfi, pakënaqësitë lindin moçalet e tyre, cinizmi shton dendësinë e reve të zeza ogurzezë, pësh-pëshet nisin udhëtimin e tyre fatkeqë, nisin të turfullojnë, të flasin me vete, po dhe të telashohen, po dhe të mërziten, po dhe u mbetet hatëri, po edhe… Dhe mbi të, si për një të ‘padëshiruar’ vërshojnë akuza nga më të pashembulltat, epitete dhe metafora nga më të papëlqyerat…, sa dhe zili mund t’i kenë dhe filmat horror.  Këto, të shkretët, harrojnë që, gjithmonë pas një furtune vjen një ditë, e cila është me qiell të kaltër, pa re e me një diell të qeshur. E kush nuk e dëshiron një ditë të tillë!

            Po ç’është në vetvete Ben Blushi, ky profil: i pazakontë në këtë Parlament? I pazakontë dhe befasues, veçanërisht kur flet, arsyeton me dinjitet, analizon thukshëm dhe tregon plagët e vërteta të realitetit, që s’po na hiqet e s’po na hiqet nga goja e nga jeta që po jetojmë fjala dramatike e plot dhimbje: trancizion…

Dëgjojeni me vëmendje kur flet: një copëz jete prej së vërteti shfaqet në argumentet e tij, jetë ku gëlojnë: dëshira e ëndrra, pohime e mohime, drama e komedi, … Ajo copëz jete që shfaqet, që shpesh edhe më shumë se sa aq nuk është e zbrazët, por mbart personazhe, të cilët janë realë dhe po realisht, pa zbukurime, pa kanone, pa frikë, me guxim qytetar, me guxim shkrimtari dhe deputeti flet me to dhe për to… Shpesh duke i vënë ‘me shpatulla për muri’, ndonëse kjo gjë nuk ka pëlqen… Vërtet, e duam ujin e kthjellët, të pastër si një pikë loti; por ja disa ende duan të lahen në të shumtën e herës edhe me ujë të ndenjur e pse jo të pistë, të cilit i thonë pa prishur qeder: ‘ujë paqësor’, ‘jemi mësuar me të’ …

            Po ç’është në vetvete Ben Blushi, ky profil: i pazakontë..? Në Parlament, si shkrimtar nuk ka një të dytë. Veprat e tij zgjuan interes edhe në letrat shqipe. Doemos, do të zgjonin interes: pëe mënyrën e vështrimit të historisë, të ngjarjeve, të konceptuarit e të kundruarit, të raportve të së djeshmes me të sotmës, të rrëfimit, ndërtimit kompozicional, etj., etj. Por e përsëris edhe një herë: ngjarjet (fabula) e ndodhura në rrjedhat e historisë lidhen pazgjidhshmërisht me ekzistencën e kombit shqiptar, me pikat e tij nevralgjike, të jetuarit të tij sot e në të ardhmen. E kështu do të ndodhte… Se ‘tharmin’ e nivelit të dijes së tij, të nivelit të kulturës, po ta gërmojmë, do ta gjejmë të strehuar fisnikërisht te gjyshi i tij, Dhimitri, një nga burrat e ditur dhe të mençur të këtij kombi, do ta gjejmë te i ati, Kiçoja, një nga prozatorët më interesantë por të pastudiuar të letrave shqipe, te e ëma Mira, një përkthyese e talentuar e filmave të huaj artistikë. Të kuptohemi dhe vë theks, geni ka vlera të pazëndësueshme, por Ben Blushi jo vetëm nuk I “tradhtoi”, por i ndriti dhe i e pasuroi, Por çdo hap i tij (që bën e që hedh) e fisnikëron të vërtetën e kulturon atë, e intelektualizon atë, i jep dimension. Mbase kjo është një nga arsyet që studiuesi Behar Gjoka në studimin e tij analitiko-shkencor për veprat e Blushit, e quan “Fenomeni Blushi”. Po i tillë është. I tillë është edhe si deputet. Kuptohet fati i shkrimtarit Blushi është jetëgjatë. Po pse të ndodh që fati i deputetit Blushi të jetë fatkeq apo fatpërfolur, apo..? Përse?.. Ku qëndron konflikti?.. Po mundohem të bëj një arsyetim. Në legjislacione Parlamenti, ka pasur deputetë që s’kanë folur qoftë edhe një fjalë ose e thënë ndryshe kanë qenë deputetë ‘pensionistë’; ka pasur deputetë që kanë diskutuar dhe nuk kanë kuptuar asgjë nga ato çfarë kanë thënë, ka pasur deputetë-boksierë, gojëndytë, shamataxhinj…; ka pasur deputetë që kanë artikuluar fjalët me rrokje ndonëse kanë pasur më shumë se një fakultet… Këtyre modeleve as u dihet emri, as gjurma… Është pakëz e çuditshme, por në fakt është e papranueshme të jesh deputet e të mos lësh gjurmë, të harrohet emri… Është njëlloj sikur të thonë: “Po, mor po, ka ekzistuar… Ka qenë gjallë… Në fakt ka qenë një i gjallë i vdekur…” Deputetëve të tillë që nuk kujtohen apo harrohen shpejt: nuk u ka ndodhur asnjë e keqe, nuk kanë pësuar asnjë atentat a kanosje, kanë qenë “të përkëdhelur” dhe asnjë ‘gjemb nuk u ka hyrë në këmbë’… Ndërsa Ben Blushi është format tjetër, është arritje që nuk e shohim rëndom, veçanërisht në sferat ku militon ai. Dhe, pikërisht, këtu qëndron “e keqja” e tij. Ai për vlerat që mbart, për besimin që të ofron, ka konflikt me dijet dhe kulturën ekzistuese në parlament, ka konflikt me ndryshkun dhe provincialitetin, moscivilizimin, komunikimin dhe fjalorin ordinerë, që fatkeqësisht janë të pranishëm në jetën, realitetin dhe ekzistencën tonë. Kjo lloj kulture e pakulturë që administron një hapësirë jo të paktë, e ka të vështirë të pranojë e të ofrojë profilin e qytetarit, shkrimtarit dhe deputetit Ben Blushi. Dhe për këto e me këto ‘thesare’,  që është i pajisur, vërtet, është e vështirë ‘të jetosh në ishull’… Dhe njëherësh më vijnë vetiu në mendje këto vargje:

            Unë urrej luftënxitësit, gënjeshtrën, fyerjen,

            urinë urrej e zgjedhë kudo që ka.

            Me shkëlqimin e diellit dhe dashurinë time

            s’mund të rrinë pranë – e – pranë

                                                           shfrytëzimi,

                                                           mjerimi

                                                           dhe frika.

                                               (poezia: “Unë e dua diellin”, autori: Nexhati Xhumalli)

Shkodër, 05.05.2015